Zomi min it leh Zomi it (I)


Leitung paizia khantoh zia leh thumuhna khantohna tawh kituak in minam khat in ama minam leh ama mipih itna lungsim a khang tektek ahi hi.
Tua tawh kituak mah in Zomi-te in zong i minam i it ciat a, i vei ciat hi.

Hi mah ta leh i minam i itna lahna sung leh, i it zia ah a lom a lom in ki bang khin hetlo hi.
Pawl khat te in "Zomi" cih min it mahmah uh hi. Tua kawmkal mah ah a min sang in a mimal (Zomi) khat limlim, Zomi sisan nei limlim ahih nak leh
ci in a min leh a puam sang in a mi, a si leh sa ngiat a na it zaw leuleu zong na om hi.

I. Zomi min it

Zomi min a it te Zomi cih kammal nak it mahmah pha diak uh a, a mi sang in a min it zaw uh hi.
Zom sisan kihel minam, Zomi suan leh khak cihte thudonlo uh a, mi hoih ahi a, misia ahi a, guta ahi a, buluh ahi zong in Zomi cih kammal pen kidalna in a nei leh Zomi cih min limlim ciang bek tawh a lungkim khop ahi uh hi.
Hih Zomi min it pen kuate tawh kibang hiam cih leh, "Galkapbu a putek khat a tenpih nungakno nu tawh kibang hi."
A min it lua zaw zen ahih man in a mi thudonlo, a mi thusimlo kha thei uh hi.
Zomi min it-te in ZOMI cih min lawhna, sapna pen kidalna in zang thei uh a, galvan in zong zang thei uh hi. Siksan in zang in, midangte tona ding, to na ding, taih na ding leh amah leh amah hih kisakna lah na ding in zang thei uh hi. Tua bang mite in i Zomi (a mi) pen ong zuak uh ahi a, a mau ipsung, amau gilsung hamphatna dinga zongte ahih uh hi zong kici thei hi.
Hih zomi min bek a itte in Zomi hong sen nenen ding uh a, Zomi ong neu sak tektek in, "eimi" cih kammal a zang khawm thei teng na tawm a huam khin zolo zah dong ding in aituam bawl in, angsung hamphatna ding hong vaihawm ding uh hi.


II. Zomi it te
Zomi itte cih ciang in Zomi min itlo cihna hilo hi. Zomi cih kisapna min limlim zong it mah uh hi. Ahih hang in a min sang in a mi it zaw uh hi.
Zomi suan leh khak, si san kihel Zosuan khat peuh ahih nak leh Zomi akici a, Chin akici a, Mizo akici a, Kuki akici a, a ma minam hihna natawm akithei tel nai kei phial zong in sisan i thugenna lungngai in a min sang a mi it zaw uh hi.

Hih a mi tatak a itte in a min sang in a mi ngiat mah thupi sa zaw uh ahih man in Zosuan khat peuh Zomi aki cih kei phial leh zong it zo lai vevev in, itna lungsim neizo lai veve hi.
Hih itna pen LST sung tawh zong kinai mahmah a, a deidan itna hilo in, a huamkim itna ahi zaw hi.

A tung a Zomi it te leh Zomi min itte ki lamdanna a kitel pen ding in gentehna khat tawh kikum suk lai ni:-

Solomon in tangek (nausen) kituh nupi nih thu khenna a bawl lai in khat in "ta" cih min thupi sak in a mi sang in a min thupi sak zaw ahih man in "hih ka ta uh phel hawm ding, khenkham ding, a tuam tuak in hawm ding..." cih gongtatnopna lungsim ki ip zolo in, ong kilang sak kha kiau hi. A nupi khat zaw in ahih leh "hih ka ta pen it ingh, ahih hangin a ki khen ding, aki phel khap ding, akikhen khap ding sang, a lang bek ka ngah ding sang in ngah kei zaw ningh in a mi a nuntakna ding deihsak zaw ingh" ci-in nupi khat zaw nu pia hi. Solomon kumpi in hih nupi geel a thukhenna sung ah ama pilna kilahna sang in, tua nupi te geel in amau hihna amu leh amau aki pulak hizaw kasa hi.

Tua ahih man in kua in a min it a, kua in a mi it hiam cih pen Solomon in khentat thei pah ziau a, itna tatak a nei nu in bel a kikhen sang in suplawh, tan lawh zaw ningh ahih lai tak in, a mi it kineih/ a min it zaw nu in khenkham ding, kei lam phel lang hong pai ding, ama lam phel lang kikhen ding, hawm bawl ding cih lungsim tawh amau i pilna, siamna leh amau hihna level aki langsak uh ahi hi.

Zomi min a it lelte in pawl Zomi paulap in sum zonna, sumdonna, pawl zotna, party zotna etc. hong nei ding uh a, min deih luatna leh min phatna hong zong ding uh a, a mi sang in a min itzaw uh ahih man in lam pial in midang, gamdang, leitungbup tawh kipawl khopna ding lam pan in lampial in, ki lom zialzial in neu suk tektek ding uh hi.

Tua dan mah bang in gamsung leh gam pua ah Zomi it hong tam mahmah ta a, a mimal, a mi tatak a it tampi a om kawmkal ah a min bek a it a, a misang in a min a it zaw Zomi it tampi mah zong hong ki behlap toto hi. Tampi mah ong ki behlap to lai ding hi. Tua ahih leh i kidot ding ah Zomi min it i hiam, Zomi sisan ngiat a it takpi ka hiam, koi hi zaw ka hiam cih ngaihsut ding kisam ding hi.

Zom it maw, Zomi min it?

Tg. Sianpu
sianpu@zomi.net


------------------------------



Upcoming article from Taang Sianpu:-
"Name and Fame is Thicker than Blood"
"Blood is thicker than Water" is no longer true in our generation because of some Zomi extremists.

Views: 70

Comment

You need to be a member of Zomi Community Network - Your Network to add comments!

Join Zomi Community Network - Your Network

Comment by Cingbawi on July 27, 2011 at 8:45pm
Yes. Dimbuah got it absolutely 200%! I'm glad you have a very insightful thoughs about our socal strcuture. Please keep posting and commenting. Thanks.
Comment by naalianzomi on March 8, 2011 at 1:11pm
hi mahmah ei. USianpu. nidang ciang hibang te zong ong at zel oo maw.... thu hoih sim nuam mahmah ei.

© 2024   Created by Zomi Community Network.   Powered by

Badges  |  Report an Issue  |  Terms of Service