Malaysia & Myanmar Refugee kikhek ding vai gencianna maleep

 

Malaysia kumpi leh Australia gam nih sung gamdang galtai 800 leh 4000 kikhek ding siangtak in hong suah kik ma thupiang ahi, Malaysia leh Myanmar thongkiate kikhek ding vai hang in mipi pawl khat a lungkham om hi leh kilawm hi. Mipi bek thamlo, makai sung pawl khat natawm a lungkham om dan hih tuak hi.
Hih vai ah a lungman huai tawh kibang phial mah hi. Ahi zong in Chin State (Zogam) sung pan a, Tapidaw khat a ding in lungkham huailo ahihna tawm cik kiallap in i kikum nuam hi.
Australia leh Malaysia vai leh Myanmar leh Malaysia vai kibanglo hi.
Australia leh Malaysia vai pen galtai kikehkna leh gambeelte' vangik ki puakpihna (refugee & asylum swap/ deal) ahi a, tu a i zak in ahih leh Malaysia leh Myanmar thongkiamite' khahkhia in, suahtakna pia a, kikhakna, a inn dong puakkikna cih thu ahi hi.
Migam, milei ah a hang tuamtuam tawh thong tang in, kimat cip pen nuam hetlo ding cih i theihsa ciat hi. A diakdiak in Kawlgam sung ah gamdangmi bang zah om lian cih, a diakdiak in Malaysia gammi Kawlgam leh a huam ah thongtang a kimat, a awk cip bang zah om cih akitheih loh, a ki genkhiat loh hang in, nasep khopnopna khat ahi Malaysia gam a Kawlgammi thongtang pawlkhat lak ah 1000 (tulkhat) tawh kikhek in, suakta sak in, a gam uh ah puak kik ing cih thu ahi hi.
Malaysia gam sung a kum tampi, kha tampi thong tang cip khat a ding in, suahtakna a ngah ban ah, ama tunnu' gam ah ciah kik ding cih pen ama a ding in a lunggulhna hi pipen kha ding hi. Malaysia gam sung Asylum seeker & Refugee (Gambel siau & Galtai) 95,000 a omna sung ah a tam pen Kawlgammi hi a, tua Kawlgam mi sung ah zong a tampen Zomi-te ahi hi. 
Ahi zong in Malaysia gam sung ah nasem ding a a pai Kawllgam mi lak ah a tampen minam pen Kawlte (Burmese) mah hi pah a, tua nung ah Zomi leh mi namdangte ahi hi. Ahi zong in tu laitak a thongkia, thongsung ah a om te a tamzaw pen Kawlte (Zakhai, Zakhaikala leh mi namdang, nasem ding a hong paite) cihbang ahi uh hi. Galtai ciaptehna a ngah minam sung ah Zomi-te a tampen ahih hang in, thongsung a om Kawlgammi lak ah Zomi pen a tawmpente hi leuleu hi.
Tutung a thuthak ahi Kawlgammite' kipuak kik na ding ah Zomi Refugee te a ding in lungkham luat na ding omlo hi.
I theihsa mahbang in Kawlte, a diakdiak Milimbia tampite in Malaysia ah hong pai uh a, sitna theihna namkim A-Z dong mah a sep ban ah, a cih na ding a theihloh uh ciang in UN siau in Zomi kahi u, Kachin kahi uh, Tapidaw kahi uh etc. cih tawh tangthu gen bang ei pawl bang sang siam zaw lai mawk uh in gen thei uh hi.
Ahi zong in Malaysia kumpi, thong lam U liante ahi a, UN uliante in ahi zong in deihtak in a dot  tak ciang in leh Kamphente in "hih nu, hih pa" ama gen biakna ahih loh lam, minam ahih loh lam tel cian tak in ki theikik veve lel ahi hi.
Tu hun ciang in, a diakdiak Kawgam kiteelna/ kisehna a man khit zawh Kawlte leh Milimbiate' a ding in galtai ahih na ding uh lampi tawm mahmah hi. Tua ban ah pawl khat leuleu bang in bel, galtai hihna niam vai sa bilbel zong tawmlo veve uh h. Tua ahih man in Zomi te leh mualtungmi (ethnic minority) te a ding in tu a 1000 (tul khat) ki puak kik na ding pen patauh huai heto lel ding hi.
I sanggam, u nau, i pawlpipih, i beh leh phung, innkuan khat, lawm ta khat leh i Zomi pih sung ah thongkiate in GALTAI hi ungh cih kician tak in a gen theih nak leh, UN te in eilam (ethnic tapidaw) te hong gumlo in omlo ding hi.
Hih thu hang in a lauthawng leh a lungkham kipawlna makai pawl khat (Community leaders) te leh Zomi gam makaite'  tung ah nana gensawn sak un. Ei pawl kekkek ong ki masak hetlo ding ahih lam i tel cian ding thupi a, tua mahbang in, Zakhine Kala, Rohingya te leh, Mlimbiate tampi om lai ahih lam manghilh kei ni. Mimal tul khat ahi a, tul sawm khat ahi zong in Malaysia gam sung a om thong (detention centre) 28 sung ah, Kawlgammite' omna theihna teng pen 13 khong bek hi a, tua sung ah a tamzaw pen Zomi hi hetlo hi. Kidop ding bel hi sam a, dipkuat luat a, lungkham luat ding ahih loh lam mipi leh, makaite' in a theih ding thupi hi.
Kikup nopna leh tel cian nop a om khak zenzen leh kikup zom toh toh ding hi ding hi.
Zomi Galtaite lungsim leh pumpi, Kha a cidam theih na ding in deihsakna ta tawh,
Taang Sianpu

 

Views: 150

Comment

You need to be a member of Zomi Community Network - Your Network to add comments!

Join Zomi Community Network - Your Network

Comment by ZIRC on October 26, 2011 at 10:50pm

Well said!

© 2024   Created by Zomi Community Network.   Powered by

Badges  |  Report an Issue  |  Terms of Service