UN Galtai zumpi ah min tatak maw, min bawl tawm maw bang tawh hi leh hoih pen? Hih kong dotna a hang in tuhun ciang in Zomi tampi tak in amau min lian mah in UN ah na pialo ahih man un, a diakdiak i lawmte, i vengte, i neulai i ki theihpihte khong bang pen amau min midang khat in a zang mah, midang khat i min or min om ngeilo a zang mah a tuamtuam tampi mah om hi.

Pawl khat te in Eimi in leh Kawlmin a thuah khawm gentehna Thang Kyaw cih bang khang lah om, min mal khat bek a nei Christine cih peuh lah om a tuamtuam tampi om hi. Tuate pen bang hang, bang dan hi a, min laih gawpgawp pen a hoih zaw mah hiam ahih kei leh i minpi mah hoih zaw ahi ding hiam?

Kong dot beh nop lai khat ah tu hun ciang in Zomi sung ah mi tampi in a min mai or a min nung uh ah Zomi a behlap tawm ki tam mahmah ta hi. Personal min sung ah i minam min ahi Zomi koih pen i muh dan khat bang ci hiam khat dan in om tawh kibang thei hi. Zomi ki it sak pha diak maw, aki neih maw, itlo uh ahih man in a itlam aki theih na ding, a it a kineihna a nuam zaw ding in min prefix/ suffix sung ah Zomi a behlap hi zaw ding hiam ki thei zo nawnlo hi.

A tawpna ah tua dan David Tuang Zomi or Pum Zomi cih dan khong pen UNHCR a min sung ah piak ding in hoih zaw maw, hoih zaw lo cih namuhnate uh hong hawmsawn un.

Views: 74

Replies to This Discussion

Galtai zumpi (UNHCR) ah min tatak zatlohna pen a hang tampi hi thei hi. Khat leh khat a hang zong ki bang khinlo ding hi. Tua a hang teng pawlkhat kikum kawm leh, ngaihsut ding thu pawl khat en suk leng.
Min tatak (Pianpih min) zatlohna a hang in:-
1. Security issue
-Security issue icih ciang in galtai gambel siau khat in ama' meltheih, u leh nau, innkuanpihte Kawlgam sung ah omlai ahih leh ama min tatak tawh zum ah a piak ding pen kithei kha zenzen hi leh gam sung a aom innkuanpihte' security ding a nawngkai khak leh cihna dan ahi hi.
2. Zum lam ah minsana ngahna, ngahdan kibat loh hang
-Min sanna kibanglo icih ciang in, gambel siau khat in minpiakna a neih ciang in, ama ngahma in min dang khat peuh tawh a na piaksak (deihpiaksak) sanggam, lawm leh gual, kipawlna khat peuh i piak bangbang ama lut theih na ding dan lampi a om leh ki deihsakna tawh ki lutsak cih zong om thei hi. Tua bang hun ciang in ama min lian ngah theilo a, min omsa leh a kituaksa khat zang ahih man in min laih na lemlo cih zong hi thei hi.
3. Min tawh Prefix, Suffix zatkhopna
Mi pawl khat in amau min i a mai ah minam itna lahna ici diam, ahih kei leh amau zat ngei zeel leh mite' theihna min khat zang suak ahih man in tua pen amau official min zong hi khinlo thei hi. Gentehna:-
Taang Cinpu, Lia Lun cih dan minte a zang pawl khat in amau zatna a hang pen Mr., Ms. taang in a zang zong hi thei hi. Salai & Mai a zat tang a a zang zong hi thei hi. Tua zong pen hoih zaw hi, hoih lo zaw hi cih pen mimal' deihteelna leh a zang dingte i deih dandan ahi mai hi. Zumpi lam ciaptehna sung ah official record in zat ding a deih uh leh tua pen a zang suak zong om hi. Hih pen prefix zat ahi hi.

Pawl khat leuleu in suffix ci in zatdan nam (2) bang kimu thei hi.
-Zomi a zang zong pawl khat om hi. Gtn. Keivom Zomi, Cing Zomi etc.
Hih dan in Zomi min a zangte in zong i minam min ahi ZOMI pen khum sa zungzung ahih man zong hi thei hi. Pawl khat in a dang, min dang koih veve sang in ci-in Zomi a koih zong ki om hi. Ahih hang in minpi (official record) khat peuh sung ah Taang Peng Lam Zomi cih bang in a zang ki om nai lian lo ici diam, ki tawm lai mahmah ding hi.

A hang in ZOMI icih pen mimal min hilo, khat peuh i aituam kaihtheih, aituam min hilo in kipawl khopna, minam min ahih man in minam min pen mimal min ah koih suk ding in Zomi pen a neusek tawh a kibat na ciang khat om ahih man in family name, last name in Zomi a zang tatak ki om nailo cih ding ahi hi. Min no leh min phuahtawm,milsel na ding in a zang tampi mah ki om a, a hoih teei hang in Zomi lo deuh khat mah hi leh, i minam min pen mimal min in i zat pen neusekna, neusakna leh innkuan/ family or clan level ciang ah a niamkhiat suk kihi ahih man in official record ding in ZOMI zat ding hoih masa khollo thei hi.

Behmin zatna: Zomi ahih limlim nak leh beh neilo ki omlo ci leng kikhial lo ding hi. Gamdang te i zat ahi family name pen last name hi khinlo hi. A diakdiak India lam pan i sanggam Zomi pihte in behmin zang uh a tua zong practice hoih mahmah khat ahi hi. A diakdiak in refugee siaute in amau innkuanpih, u naupih cih bang in ki gen sinsen khinlo hi. Tua ahih ma in gam (3)na a tun uh ciang in u nau takpi hi, innkuan takpi hi cih theih na ding in evidence leh proof a omlo hong suak a, ei leh ei si leh sa tawh i kinai na pen mite' ong theih pen khang tam kikhom lothei ahih man in family name kibang zatna in i tu leh ta khang, leitung bei dong in innkuan khat, family khat ihihna hong kilang sak hi. Tua ahih man in behmin pen family min tang in a zang pawl khat mah a om ahi hi.

Pawl khat leuleu in Prefix lah deihlo, Christian name nei lo, suffix lah zang lo in ama' pianpih min tak mah a zang zong om hi. A hang pawl khat i et ciang in amau laisinna, sangkahna, certificate leh diploma, degree te sung a min ki gelh zia leh dan a certificate sung lian mah dan in kem cing nuam uh ahih man in ahih theih lai teng min behlap lo uh a, zong khiam lo uh hi. Tua zong lah a hoih khat ahi veve hi.

Ahih hang in mailam ding khang sawnte khualna tawh bang zang in, bang ci leng sawt kikhom pen ding hiam cih pen ngaihsut loh a phamawh thu khat ahi hi. I deih dan lian in i sep theih khit pah loh hang in, hanciam theihna khat peuhpeuh tawh kipan in a diakdiak gamdang (gam thumna) ah a khangkhia ding i tu leh tate a ding in bang hi leh kho pen ding hiam, bang in i minam leh ngeina nei ihihna mang lo pen ding hiam ci-in ngaihsut ding bel akisam mahmah leh a thupi mahmah thu khat ahi hi. Hih pen keima muh dan hi a, zat leh zat loh cih pen ei deih dan khat zong a tuam, UNHCR lamte' hong san theihdan leh hong muh dan zong a tuam ahi hi. Tua pen hoih kei, tua bek hoih zaw, tua cih ding hilo zong va cih theih ahi khin lo hi. Bang hang hiam cih leh a tung a teng hang in min khat ama min lianlo i ndeihna a tuamtuam om ahih man in "case to case basis" cih ding ahi mai hi.

RSS

© 2024   Created by Zomi Community Network.   Powered by

Badges  |  Report an Issue  |  Terms of Service