Ukpi Pu Do Tual leh Pi Pum Khaw Man-te sung pan March 15, 1907 ni-in Saizang khua-ah suak hi.

Saizang gamukpi Pu Thawng Za Khup, 1924 kum in Mawlaik Gov’t Middle School pan tan 7 zo hi. Saizang khua Pu Tun Khaw Lian leh Pi Goih Hau-te tanu upen Pi Tel Za Kai tawh kiteeng hi. Tanu tapa tampi nei a, aneulai un tampi si ahih manin tanu thum leh tapa thum bek khansuah hi. Laitan 7 azawh khit ciangin Tedim Anglo Vernacular Middle School-ah sia seem hi. 1928 kum apa Pu Do Tual asih khit ciang, Saizang gamukpi seem hi.

Leitung galpi nihna hong tun ciang gam leh lei huutnang, Japan galkapte do nangin, Tedim gam “A” Levies-ah Company Commander seem in, galmaai muntuamtuam-te ah panmun la hi. Japante ukna sungah Japan galkapte lehdo a, nawhkhiat nang vaihawm S.I.A (Sukte Independent Army) makai seem hi. Sep 14, 1944 zan in nitumnalam gungaal pan a hongpai S.I.A galkapte tawh kikop in, Mualbeem khua a om Japan galkapte anawhkhiat khit ciang, Zawngkong, Siallutaak mual, Saizang, Phaileeng khuakhung leh Suahliim a Japan galkap phualpite sim kawikawi hi.

1947 kum in Shangam, Pinlong khua-ah Kawlgam khempeuh kipawl in, Mangkang kumpi tung pan suahtaakna la a, Democracy ngeina tawh ki uknang, thukimna-ah Zomite tangin lemat thuh hi. Kawlgam suahtaakna ngahzawh Democracy ngeina tawh ki ukna hun ah zong, Village Council Chairman(hausa) leh Circle Council Chairman(Khawk-uk) munte ah kiteel suak lai hi.

Taangpi vai ading sepna
1. Innmun logam zuak in, leiba thaangba tawh anaute pilna sinsak hi.
2. Saizang khua-ah saang a kihon theih nang in, amun agam saangmun dingin pia hi.
3. Leitung galpi nihna khit 1945 kum Tedim gam, Tedim khua-ah sang a kihon kik nang vaihawm makai khat hi.
4. Leitung galpi nihna sung a, Mangkang kumpite’n Tedim khua-ah Zalui tui alaakna siik tuizawn-te kumpite tung siau in, Saizang khua ading Zozaang tui lakna ah makai hi.
5. Kumpi tungah Pyidawthar huhna tawh tuizawn siau hi. Vatui-tui laakna in kizang hi.

Biaknalam panpihna
1. 1939 kum in Roman Catholic phungzi (Piantite-te) Saizang khua-ah sam in Pasian thu gensak hi.
2. Tuiphum Tapidaw-te kipatcil nangin Kansan lui gei, tu a Catholic phungzipa innmun san teng biakinn mun in zangsak hi. (Tuiphum Tapidaw te’n zong tu laitak a Biakinn mun-ah akituah ding ciang, voktal tuuk nga khat tawh lungdam kohna nei in, limtak kinekhawm hi.)
3. Tu a RC phungzipa innmun leh leitang pawlkhat zong amah piak hi. (Tu a RC biakinn tualzang teng pen, nidang in Kansan lui, keenthukpi hi a, Saizang khua a ih thah Japante luang zong tua lui suangah kipai hi. Catholic Father Rullen in ama siamna tawh tua hawkguam thuukpi pen zaangsak a, tu in Biakinn tualzang asuah hi.

Pu Thawng Za Khup in April 18, 1966 in Falam zato ah hong nusia hi.

Ukpi Pu Thawng Za Khup suan leh khak-te
1. Pi Man Za Go – Pu Song Khan
2. Pi Mang Do Cing – Major Tual Khen Pau
3. Menzi Pu Tual Khaw Mang
4. Lt. Colonel Lian Khan Thang
5. Pi Lian Khan Vung – Lt Colonel Tual Do Dal
6. Pu Nang Cin Pau

Source: Saizang Tuiphum Pawlpi, Diamond Jubilee (2003)

Views: 224

Reply to This

© 2024   Created by Zomi Community Network.   Powered by

Badges  |  Report an Issue  |  Terms of Service